Przewodnik po pamiątkach miasta Jeseník

„Perła Jeseników”, tak pierwotna ludność niemiecka nazywała Jeseník (niem. Freiwaldau, w latach 1921–1947 Frývaldov), spokojne miasteczko uzdrowiskowe w dolinie rzek Bělá (Biała Głuchołaska) i Staríč, u podnóża Jeseników i Gór Rychlebskich. Pierwsza pisemna wzmianka o mieście Vriwald pochodzi z 1267 r. Około 1284 r. wieś została podniesiona do rangi miasta. Jeseník był miastem górniczym ze wszystkimi przywilejami; w jego pobliżu od wieków wydobywano złoto i inne metale. Później został również rozsławiony za sprawą Vincenza Priessnitza (1799–1851), założyciela uzdrowiska na Gräfenbergu (dziś Lázně Jeseník), do którego od lat 30. XIX wieku przybywała śmietanka towarzyska z całej Europy. Z miastem związany był także przemysł włókienniczy, którego najbardziej znanymi przedstawicielami był ród jesenickich Raymannów i pochodzący z Wiednia ród Regenhartów. Tutejsza twierdza wodna (vodní tvrz) była częścią dóbr biskupstwa wrocławskiego. Niestety Jeseník to także miasto, w którym w 1622 roku rozpoczęły się niechlubne procesy czarownic na Śląsku.

Miasto Jeseník jest miejscem urodzenia lub ośrodkiem działalności wielu innych ważnych osobistości; należą do nich m.in. bliźniacy Edmund (1837–1917) i Adolf Gustav (1837–1894) Weiss. Pierwszy był astronomem i matematykiem, drugi wybitnym botanikiem. Ich ojciec Josef Weiss (1795–1847) propagował hydroterapię w Anglii. Z artystów wspomnieć można rzeźbiarza akademickiego Paula Stadlera (1875–1955), dyrektora szkoły kamieniarskiej w Supíkovicach, rzeźbiarza Engelberta Kapsa (1888–1975) i kompozytora Karla Dittersa z Dittersdorfu (1739–1799). W połowie XIX wieku Jeseník wyprzedził inne miasta regionu i stał się siedzibą administracyjną okręgu.

Rozwój miasta został brutalnie przerwany podczas II wojny światowej i późniejszym wysiedleniem pierwotnej ludności niemieckiej. Po wojnie rozwinął się tu szczególnie przemysł tekstylny, wydobywczy i budowlany, za sprawą takich przedsiębiorstw państwowych jak Moravolen i Rudné doly Jeseník. W latach 90. miasto zaczęło zmieniać swoje oblicze, przede wszystkim w zakresie turystyki i rozwoju infrastruktury uzdrowiskowej.

Wita Cię miasto położone w bijącym sercu błękitnych gór i zielonych lasów z setkami źródeł życiodajnej czystej wody. Życzę miłej wędrówki i wielu wspaniałych wrażeń.

Bohumila Tinzová